Oligopsonie

Moeilijk woord. Moet dat? En wat heeft het met eten te maken? Okee, komtie: Als ik als zzp’er slechts één opdrachtgever of klant heb, ben ik voor de belastingdienst geen ondernemer maar werknemer. Als een boer of tuinder contractueel zijn of haar melk, varkens, kippen, eieren, granen, fruit of groente slechts aan één afnemer verkoopt (wat de praktijk is), wordt hij of zij toch als ondernemer en niet als werknemer gezien. Er is sprake van een afhankelijkheidsrelatie die de kleine producent kwetsbaar maakt en de grote afnemer – die veel kleine producenten aan zich verbindt – een dominante positie geeft. Dit systeem heet oligopsonie. Het veroorzaakt een machtsonevenwicht en een beperking van de vrije markt die daardoor minder fair wordt.

 

Wakker Dier, Wakkere Boer, Wakkere School

Wakker Dier is een organisatie die de laatste jaren een flinke stempel heeft weten te drukken op de megastallendiscussie. Wakker Dier pleit voor meer dierenwelzijn in de vee-industrie en schuwt daarbij harde taal en juridische strijd niet. Daarmee worden politiek en publiek bereikt en dat heeft effect: Steeds meer consumenten willen geen veel te snel en ongezond gegroeide plofkip meer en kopen vlees in de supermarkt dat een Beter Levenkeurmerk heeft. En er is meer regelgeving voor dierenwelzijn. Aan de andere kant van de medaille maken veehouders bezwaar tegen het negatieve, in hun ogen ongenuanceerde beeld dat Wakker Dier schetst van hun sector. Ze vinden het pijnlijk dat hun integriteit en goede bedoelingen ter discussie worden gesteld en dat het draagvlak voor hun werk wordt ondermijnd. Boerenorganisaties protesteren dan ook hevig tegen lesmateriaal voor scholen van Wakker Dier. Tegelijk bieden ze zelf ook lesmateriaal en activiteiten voor scholen aan. Wie heeft nou gelijk?

 

Over melk (alweer) en het dogma van de vrije markt

Morgen een weekje naar Frankrijk. Op vakantie. De ervaring leert echter dat de beroepsdeformatie niet aflaat en dus – zeker in la douce France- toch m’n oog gaat vallen op alles wat met eten en voedselproductie te maken heeft. Hopelijk begint dat niet al onderweg met blokkades door de Franse melkveehouders. Volgens de berichten zijn die tenminste opgeheven. Al zal ik balen in de file als dat niet het geval is, sympathie heb ik wel voor die boeren. Want ze hebben een punt. Net als hun Nederlandse en Belgische en andere Europese collega’s krijgen ze veel te weinig voor hun melk. Ze moeten ver onder de kostprijs produceren. Net als overigens de varkensboeren. En als ik me niet vergis, geldt dat ook voor de pluimveehouders die eieren leveren. In de supermarkt betaal ik niet minder voor m’n melk, varkensvlees of eieren, dus wie strijkt dan de marge op? De aandeelhouders van de supermarkten. En de verwerkers.

 

De supermarkt-bullshit-check

Zo’n supermarktblaadje aan het lezen. Struikelend over de ene “daar-zakt-je-broek-van-af”-Erlebnis na de andere. Hier zijn er een paar.

Vitaminewater. Duur betaald water met toegevoegde chemische vitamines dus.

Een melkdrank die niet het woord ‘melk’ of ‘zuivel’ in de naam mag hebben omdat er wel iets van melk in zit maar niet veel. Wel extra (jaja) ‘proteïne’. Bedacht door marketeers die heel goed weten dat veel mensen niet weten dat proteïne precies hetzelfde is als eiwit. Dat een natuurlijk bestanddeel van melk is. Er zit trouwens ook een boel suiker in, in die melkdrank.

Een nieuwe aardbeiensoort die bekroond is tot Beste Product van het Jaar. Volgens welke criteria is niet duidelijk. Hoewel het me niet boeit: Ik maak zelf wel uit welke aardbeien ik lekker vind. Wat ik veel belangrijker vind: Welke soort aardbei is het? Er zijn er namelijk heel veel, en de supermarktaardbeien komen vaak uit andere landen, worden te snel geplukt en zijn alleen zoet en smakelijk als je er een haffel suiker over strooit. En welke boer of boerin heeft die aardbeien geteeld, waar en hoe, en ontvangt hij of zij een eerlijke prijs ervoor?

Hetzelfde geldt voor de ham van het “Duroc-varken” uit de Extremadura in het zuiden van Spanje. Van wie zijn die varkens en hoe worden ze gehouden? Buiten of binnen, biologisch en op lokaal voer of op genetisch gemanipuleerde soja uit Brazilië?

Oh ja, en fijn dat er een nieuw biologisch huismerk is met een heleboel producten maar van wie komen de ingrediënten? En uit welke regio?

En dan “verantwoord wegwerpservies”. Contradictio in terminis. Want het materiaal is vast biologisch afbreekbaar maar is de productie duurzaam? En hoezo ben je verantwoord bezig als je steeds je serviesgoed wegmikt en opnieuw moet kopen?

Dure vruchtenyoghurts “met maar 1,6% vet”. Dat ze ook weer boordevol suiker zitten, staat niet vermeld.

Over de zogenaamde superfoods zijn de marketeers ook nog niet uitgejubeld. Zou niet allang gevoeglijk bekend zijn dat noten en bessen en zaden in het algemeen erg gezond zijn, niet alleen die gedroogde cranberries en amandelen, dat hennepzaad en die exotische chiazaadjes?

Wel leuk, zo’n snelle bullshit-check. Verbijsterend gemakkelijk ook. Je struikelt over de voedings- en marketing-nonsens. Niet bedoeld om het publiek aan verstandig voer te helpen maar om zo snel mogelijk private poen te verdienen. Koste wat kost.

Wie hier een heel informatief en tegelijk hilarisch boek over heeft volgeschreven is culinair journalist Gerrit Jan Groothedde, beter bekend op social media als Eetschrijver. Het boek heet Weg van de Supermarkt en beschrijft zijn -vaak vergeefse- pogingen om gedurende een half jaar zijn eten te regelen zonder naar een supermarkt te gaan. En passant fileert hij het eenvormige supermarktaanbod dat zestien miljoen Nederlanders door slechts zes inkopers en een batterij marketingvolk achter de huig wordt gemanipuleerd.

Tot slot een bekentenis. Ik ben dol op supermarkten. Vooral in het buitenland. Daar zijn ze voor mij als internationaal agrofoodie een toeristisch uitje. Sssstt. Niet verder vertellen.

 

Over natuurlijk boeren, Mansholt, onderwijs en TTIP

Langsgeweest bij een melkveehouderij deze week om te brainstormen over manieren om de natuur het bedrijf binnen te trekken. Redenering: “We willen niet meer koeien gaan houden maar wel het bedrijf verder ontwikkelen. En omdat we tegen natuurgebied aan zitten, moeten we proberen die natuur te integreren.” Dit bedrijf wil zelf samen met collega’s en andere mogelijke partners in de buurt een toeristische fietsroute ontwikkelen waarbij bezoekers een rondgang kunnen maken door de natuur en tegelijkertijd een kijkje kunnen nemen bij allerlei agrarische activiteiten. Slim en verstandig, zowel ecologisch als economisch. Natuurinclusief boeren heeft de toekomst. Het Landbouw Economisch Instituut van de Universiteit van Wageningen doet er onderzoek naar. Maar het gebeurt dus ook al in de praktijk, en da’s natuurlijk het beste ‘praktijklab’.

Natuurinclusief boeren

Agrarisch natuurbeheer was heel vroeger vanzelfsprekend: Boeren waren de beste natuurkenners en werkten volgens ecologische principes. Door de industrialisering van de landbouw raakten de meesten die kennis en intuïtie kwijt. De natuur moest tegen die industrialisering worden beschermd: boeren en natuurorganisaties kwamen lijnrecht tegenover elkaar te staan en bevechten elkaar meestal fel. Dat veroorzaakt vaak ellenlange, slopende juridische procedures die voor niemand productief zijn. Daarom wordt nu het natuurinclusief boeren gepromoot. Natuur en voedselproductie horen “van nature” immers bij elkaar. Er was al agrarisch natuurbeheer waarbij boeren Europese subsidie krijgen voor bijvoorbeeld bloeiende akkerranden en paddenpoelen. Ik ken ook boerderijen met moestuinen, vleermuiskasten en natuurlijke rattenverdelgers (honden en katten:-). In Limburg geeft de natuurorganisatie ARK cursussen natuurbeheer aan boeren. Het belang van natuur kan heel goed gekoppeld worden aan maatschappelijke en economische belangen, is de gedachte.

Onderwijs en voedseltransitie

Vrijdag was ik op de Hogere Agrarische School in Den Bosch voor overleg over onderwijs en voedseltransitie. Wil de internationale samenleving naar een toekomstbestendige, gezonde, verstandige voedselproductie, dan zullen we heel snel moeten overschakelen naar andere landbouw- en veeteeltsystemen en andere voedselketens. Binnen de meeste landbouwsectoren, banken, verwerkende en toeleverende bedrijven is dat besef nog te weinig aanwezig. Men hoopt dat grootschaligheid en industrieel produceren nog steeds kan. De praktijk leert aan alle kanten anders. De Nederlandse varkens- en pluimveehouderij staan op instorten, de melkveehouderij groeit te hard en zit nu al aan z’n fosfaattax terwijl de internationale markt erg tegenvalt. De tuinbouw is door z’n monomassacultuur erg kwetsbaar voor ziektes (EHEC-bacterie) en geopolitieke ontwikkelingen (Ruslandboycot). Op dit moment worden alleen supermarkten en de verwerkende industrie nog flink wijzer van de overproductie en de extreem lage opbrengstprijzen. Boeren, burgers, vee, natuur en milieu betalen er een hoge prijs voor. Dat moet dus anders. En verandering, bewustwording: ze beginnen in het onderwijs, bij jonge mensen. En bij hun docenten. Beide groepen moeten uit hun oude denken worden gehaald, uit hun comfortzone. Bij de HAS beginnen ze dat te begrijpen: Onder leiding van directeur Joris Fiers is drie jaar geleden een nieuwe opleiding begonnen die flink in de lift zit en waar ik veel van verwacht: International Food Agribusiness. Met veel aandacht voor transitie en duurzaamheid op alle gebieden. Heel goed is dat. Ook andere onderwijsinstellingen hebben interesse in de integratie van voedseltransitie in hun programma’s. Komende week dus meer gesprekken…

Mansholt

Met dank aan de provincie Brabant was ik, samen met heel veel anderen uit de agrofood  gisteren bij de theatervoorstelling Mansholt op de Noordkade in Veghel. Helmert Woudenberg speelt Eurocommissaris Sicco Mansholt die aan de vooravond van zijn pensioen terugziet op de vreselijke gevolgen van zijn landbouwbeleid, in alle oprechtheid voortgekomen uit oorlogszorgen over kwetsbaarheid en schaarste in de landbouw. De voorstelling, prachtig intens gespeeld door Woudenberg en vijf collega-acteurs in een minimalistisch en daardoor veelzijdig decor, emotioneert op diverse niveaus en zet aan het denken. Nog met veel toeschouwers nagepraat dus. Hoe komt het dat wat Mansholt veertig jaar geleden al zag, velen van ons nog steeds niet willen toegeven? De enorme schade aan natuur, milieu, economie en samenleving die de grootschalige industriële landbouw voor de wereldmarkt veroorzaakt: het kan nu echt niet langer zo. Het is één minuut voor twaalf. We zullen echt nú aan de bak moeten om nieuwe, gezondere verstandigere bedrijfs- en ketenmodellen te bedenken. En dat kan alleen maar gezamenlijk. Met boeren, buren, consumenten, veevoerleveranciers, verwerkende bedrijven, financiers, scholen, bestuurders. Gelukkig wordt die conclusie, zo merk ik, de laatste maanden steeds meer gedeeld, overal waar ik kom. Een sprankje hoop. We knokken door…

Oh ja: Vanaf donderdag 16 juli is de voorstelling Mansholt tien maal te zien op boerderij ’t Schop in Hilvarenbeek. Daar komen de komende weken ook andere interessante gasten: voormalig minister van Landbouw Gerrit Brakx, VVD-Europarlementariër en melkveehouder Jan Huitema, Kees Kooman (schrijver van het boek Boerenbloed) en ZLTO-voorman Hans Huijbers.

TTIP

Deze week werd het gevreesde Trans-Atlantisch Handels- en Investeringspartnerschap, het beoogde handelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten, aangenomen door een meerderheid in het Europees Parlement. Goedkoop geproduceerd vlees met groeihormonen, genetisch gemanipuleerd voedsel, vlees dat is schoongespoeld met chemische middelen die in EU-landen nog verboden zijn, het mag straks allemaal uit de VS worden geïmporteerd. Dat betekent dat heel veel Europese verworvenheden zwaar onder druk komen te staan: voedselveiligheid, bestaanszekerheid voor boeren en tuinders uit zo ongeveer alle sectoren, werknemersrechten (die in de VS veel minder goed zijn geregeld), consumentenbescherming, natuur en milieu. En complete landen kunnen voor miljarden voor de rechter worden gedaagd als zij beleid instellen voor maatschappelijke belangen dat de winst van die bedrijven drukt. Terwijl de economische voordelen van het handelsverdrag zelfs voor de Europese Commissie zelf nog niet vaststaan. Volgens het Nederlandse ministerie van Economische Zaken variëren die van 1 miljard tot 4 miljard euro (wat in feite een schijntje is) en zelfs wordt door experts nog optimistisch gevonden. De oppermachtige multinationallobby in Brussel en Washington heeft zijn zin. MKB en burgers zullen de prijs waarschijnlijk gaan betalen. In veel landen komt het maatschappelijk verzet nu op gang. Al eerder kreeg ik een researchopdracht naar de gevolgen van TTIP voor de Nederlandse en Europese agrofoodsector. Dat onderzoek moet ik nu gaan updaten om vast te kunnen stellen hoe alarmerend de TTIP-verwachtingen zijn en welke actie nodig is.

Wordt beslist vervolgd….

 

Stikstof, fosfaat, melk en hitte

Het was een boeiende week vol agrofoodzaken. Zo was ik bij de presentatie van een onderzoek door studenten van de Hogere Agrarische School uit Den Bosch naar de agrofoodsector in Boekel in noordoost-Brabant. Boekel is een gemeente vol varkens, koeien, pluimvee en tuinbouw en dus veel agrobanen. De studenten, waarschijnlijk alledrie met een boerenachtergrond, hadden erg hun best gedaan maar zich duidelijk vereenzelvigd met hun onderwerp. Alles ging geweldig in Boekel en als boeren schoolkinderen zouden uitnodigen op hun bedrijf, zou het ook met dat maatschappelijk draagvlak wel goedkomen. Komende week heb ik overleg op de HAS. Aan gespreksonderwerpen geen gebrek.

Boeren in Boekel

Die dag was was ik ’s avonds weer in Boekel op uitnodiging van de regionale inspiratiegroep de Peelhorst: Een verzameling wethouders, burgemeesters, vertegenwoordigers van burgergroeperingen, bankmensen en ambtenaren uit de Brabantse plattelandsgemeenten in de Peelhorst waar agrofood (de primaire land- en tuinbouw en veeteelt maar ook de verwerkende industrie en toeleveranciers) zowat de grootste werkgever is. Dat brengt grote, complexe maatschappelijke vraagstukken met zich mee, reden waarom deze Peelhorstgroep regelmatig bij elkaar komt om mogelijke antwoorden op die vraagstukkente bespreken en uit te wisselen. Deze avond kwam een bankier van ABN-AMRO op welke manier banken nu de boerenbedrijven en de transitie naar een duurzame voedselproductie al dan niet financieren. En Geert Benders, succesvol en vernieuwend franchisenemer van Plus-supermarkten in Venlo, lichtte zijn ideeën over korte ketens (verbinding tussen lokale boer, super en consument) toe. Het was een verhelderende avond waaruit ideeën ontsproten die moeten worden uitgewerkt en verspreid.

Extra PASsende maatregelen in Brabant

Om middernacht die woensdagnacht ging, onverwacht voor iedereen, nieuwe regelgeving van de provincie Noord-Brabant in die kwetsbare natuurgebieden in zuidoost- en midden-Brabant beschermt tegen te grote stikstofneerslag uit omliggende bedrijven, voornamelijk veehouderijen. De provincie staat daarom rond de betreffende natuurgebieden vrijwel geen nieuwe milieubelastende ontwikkelingen meer toe. De regel is een aanvulling op de Rijkswet Programmatische Aanpak Stikstof. Die is bedoeld, net als de provinciale aanvulling, om te zorgen dat Nederland de verplichte Europese doelstellingen haalt voor de terugdringing van stikstofschade aan belangrijke, kwetsbare natuurgebieden die de soortenrijkdom en daarmee onze voedselvoorziening bedreigt. De regel betekent dat boeren in zuidoost- en midden-Brabant een stuk moeilijker zullen kunnen uitbreiden. En daar zullen ze niet blij mee zijn. Het betekent in elk geval ook dat ze zullen moeten gaan onderzoeken op welke manieren ze hun bedrijf kunnen ontwikkelen en hun bestaanszekerheid kunnen organiseren zonder in omvang of aantal veedieren te groeien. Dat is niet eenvoudig in de huidige markt en complexe voedselketens. Meedenken en ondersteuning door overheden, financiers en consumenten is dus gewenst.

Melk de witte fosfaatmotor

Verbazingwekkend vond ik het bericht in Nieuwe Oogst over de gevolgen van de afschaffing van de melkquota voor melkveehouders. Ze mogen nu ongelimiteerd produceren maar blijken na twee maanden al tegen hun fosfaatplafond te zitten. Om überhaupt nog verder te mogen ontwikkelen, zullen melkveehouders binnenkort fosfaatrechten moeten gaan kopen. Dat gaat ten koste van hun investeringsvermogen in duurzaamheidsmaatregelen. Fosfaat is een verbinding van fosfor met zuurstof en een van de belangrijkste grondstoffen voor voedselproductie. Fosfaat komt in dierenmest voor en verrijkt door de grote veestapel in Nederland en het daaruitvolgende enorme mestoverschot de Nederlandse bodem teveel. Dat leidt tot algengroei en verstikking van ander leven. In EU-verband zijn dus bindende afspraken gemaakt over fosfaatproductie. De melkveehouderij gaat die door de snelle groei van de melkproductie na het loslaten van de quota al snel overschrijden en kan dan niet meer produceren. Dat volgens voorzitter Kees Romijn van de LTO-vakgroep melkveehouderij de groei van de melkveehouderij sneller is gegaan dan men aanvankelijk had ingeschat, is nogal onzin. Experts hebben al veel eerder gewaarschuwd voor de gevolgen van de dollartekens die veel boeren én hun vertegenwoordigers bij de bonden zagen: Door de grote Chinese vraag naar betrouwbare melk en door het verdwijnen van de melkquota.

Dat zelfs een leek zag aankomen dat China zelf zijn melkproductie up to date ging brengen en dat ook het grote aantal fors uitbreidende melkveehouders in Nederland zowel als in Australië en Nieuw-Zeeland voor een dalende melkprijs zou gaan zorgen: Dat was extra beroerd nieuws voor de melkveesector deze week. Er zijn daarentegen ook melkveehouders die hun heil zoeken in ‘optimalisatie’ in plaats van ‘maximalisatie’ zoals het Platform Aarde Boer Consument ook voorstelt. Het lijkt erop dat die optimalisering door het creëren van meerwaarde aan melk en bedrijfsvoering een boerenbedrijf op den duur toekomstbestendiger maakt dan schaalvergroting die ook nog eens ecologisch en maatschappelijk aan z’n tax zit. Of eroverheen.

Hittestress

De huidige zomerhitte brengt temperaturen op recordhoogte en dus veel zorgen voor boeren. Twitter staat vol met foto’s van veehouders die al het mogelijke doen om hun dieren te beschermen tegen oververhitting: ventilatoren, besproeien, extra controles. In Limburg moest de brandweer water op stallen komen sproeien om ze te koelen. Desondanks legden duizend scharrelkuikens en tweehonderd kalkoenen het loodje. De kippenboer schafte maar gauw beregeningshaspels aan om de overige 84.000 kuikens eenzelfde lot te besparen. Gevalletje kalf, eh, kuiken en put… Het zou vanzelfsprekend en zelfs verplicht moeten zijn om stallen zo te ontwerpen en bouwen dat ze zowel klimaatbestendig als brandveilig zijn. Maar dat kost extra geld en dat hebben de meeste boeren niet. Omdat de markt (lees: supermarkt, consument en exportkanalen) niet genoeg betaalt voor hun productie. Wie uit de sector of de politiek pleit voor maatregelen voor een betere, eerlijkere prijs, wordt honend teruggefloten door collega’s of door de vrijemarktillusionisten in Den Haag en Brussel. En zo blijft niet alleen die eerlijkere prijs wishful thinking maar ook ondanks alle inspanningen een belangrijk stuk dierenwelzijn.

Rijdend door het buitengebied in noordoost- en midden-Brabant zag ik deze week best veel koeien en paarden in de wei. Mooi gezicht. Vaak stonden of lagen ze in de volle zon maar vanuit een rijdende auto is niet te zien of ze toegang hebben tot beschutting. Daar ga ik toch vanuit. Want, zo verzekeren boeren me, koeien willen best graag in de wei maar krijgen gauw last van hittestress en hebben snel koelte en schaduw nodig. Bijvoorbeeld door vrije toegang tot een geventileerde stal. Ook de inspecteurs dierwelzijn en landbouw van de nVWA (Voedsel- en WarenAutoriteit) zijn in elk geval deze dagen op pad.

Komende week ben ik ook weer de boer op. Om bijvoorbeeld met een melkveehoudster te sparren over het vergroenen van staldaken om de biodiversiteit (soortenrijkdom) te bevorderen. Mooi voornemen. En overleg dus met het agrarisch onderwijs. En met burgers over gezondheid in het buitengebied. En het gaat vast ook weer over duurzaam vlees. Het gaat vast een interessante week worden…

 

De WK in de supermarkt

Supermarkten speelt in op het WK in Brazilië. Frisdrank met maar liefst 0,09 % guaraná en chips met caipirinhasmaak (die bestaat uit veel suiker en maltodextrine met 0,1 % limoensapconcentraat). Guaraná is een plant uit het Amazonegebied waar de Braziliaanse nationale frisdrank van wordt gemaakt en die van nature erg gezond is. Alleen niet meer in die frisdrank. Hoewel voor een frisdrankadept als ik wel erg lekker. En caipirinha is een cocktail van suikerrietrum (cachaça), limoensap, suiker en schaafijs. Gezellig hoor. Maar die caipirinha en guaraná zijn over die blikjes en zakken heen gevlogen, niet erin gegaan. Supermarktbullshit. Hier zou de EU eens een eind aan moeten maken in plaats van kleine ambachtelijke voedselproducenten het leven zuur te maken met bizarre onmogelijke regeltjes. Laat Brussel regelen dat supermarkten de producten die ze als ingrediënten op hun verpakkingen laten zetten ook daadwerkelijk in een substantiële hoeveelheid erin stoppen!

 

Eten voor miljoenen

                    

Het Braziliaanse voedselprogramma PAA (Programa de Aquisição de Alimentos) heeft de lokale productie van goed voedsel de afgelopen jaren enorm gestimuleerd, miljoenen kleine boeren zelfvoorzienend gemaakt, hun kinderen naar school gestuurd waar ze ook nog eens een goede maaltijd krijgen en goed voedsel geleverd aan voedselbanken en andere maatschappelijke instellingen. Nu wordt dat programma ook uitgevoerd in vijf Afrikaanse landen: Mozambique, Ethiopië, Malawi, Niger en Senegal.

---

---

 

Boerenkaas

Ik ging naar de kaasboer. Voor één stukje kaas. En vertrok met meer stukjes kaas én veel verhalen en foto’s. Want kaasboer Jan vindt het leuk om te vertellen over “zijn boeren” waar hij de kazen persoonlijk gaat halen. Zo haalt hij prijswinnende Goudse, Leidse en Friese kazen maar ook truffelkaas met Prosecco, Hertog Jan bierkaas of Vinho Porto bij boerderij Matthijsen in Udenhout. Of de biologische Remeker van de Jerseykoeien van boerderij de Groote Voort in Lunteren. Kaasboer Jan heeft vroeger zelf op melkveeboerderijen gewerkt en weet er alles van. Vandaar dat hij in zijn winkel kaartjes bij de kazen zet met de naam van de betreffende boer of boerderij erop.

 

Stoere melk

Op buffelsafari geweest. Nee echt. Ik was uitgenodigd om eens te komen kijken op De Stoerderij, een waterbuffelhouderij in Son en Breugel in Oost-Brabant. Er zijn slechts zo’n 1500 waterbuffels in Nederland die worden gehouden voor hun melk. Buffelmelk is veel vetter dan koeienmelk wat de smaak ten goede komt. De beroemde Italiaanse mozzarella wordt ervan gemaakt. Als je de melk rauw, dus vers van de buffelkoe drinkt, proef je helemaal dat alle smaak is behouden: heerlijk. Vreemd eigenlijk dat we in de supermarkt wel rauw vlees en ongepasteuriseerde kaas kunnen kopen maar dat ongepasteuriseerde melk daar verboden is. Boeren mogen die alleen aan huis verkopen.In de komende februariweekenden organiseert buffelbaas Arjan Swinkels in samenwerking met ontwerpster Sietske Klooster de Melksalon: een excursie naar de buffels inclusief workshop om de waarde van melk te hervinden.